معرفی کتاب ملک گرسنه
دوستی مولانا و شمس همواره یکی از مسئله‌های پرسش‌ساز ادبیات فارسی بوده است.
همنشینی شخصیتی مانند شمس پرنده با مولانا، مخصوصا با دگرگونی‌های روحی مولانا بعد از این معاشرت و دوستی، زمینه‌های متعددی برای کنجکاوی محققان و حتی خوانندگان عمومی آثار مولانا و شمس ایجاد می‌کند.
در این راستا آثار بسیاری منتشر شده است اما کتاب «ملک گرسنه» از «نهال تجدد» یکی از قابل استنادترین و در عین حال دلنشین‌ترین آثار نوشته شده درباره‌ی زندگی شمس تبریزی است. و علاوه بر آن ارتباط برجسته‌ی او با مولانا جلال الدین بلخی است.
«نهال تجدد» به دلیل تسلطی که بر دیگر آثار مربوط به این دو چهره‌ی بزرگ عرفانی داشته، موفق شده تا این کتاب را با دقتی مثال زدنی به رشته‌ی تحریر درآورد. محتوا و شیوه‌ی روایت او در این اثر به دو بخش کلی تقسیم می‌شود:
یک بخش حاصل قلم «نهال تجدد» و بخش دیگر منتخبی از متون دیگری است که با ارجاع درون متنی در کتاب مشخص شده‌اند.
در کل، کتاب از سه قسمت اساسی تشکیل شده که مسیر اصلی آن ها، زندگی شمس است.
نخست به اتفاقات دوران کودکی تا زمانی که وی خانواده‌ی خویش را ترک گفت پرداخته شده است. پس از آن آشنایی شمس با عارفان مختلف و معاشرت با آنان که مهم‌ترین‌شان معاشرتش با مولاناست قرار گرفته‌است.
و نهایتا قصه‌ی حسد ورزیدن مریدان مولوی است که سبب جدایی اجباری این دو از یکدیگر می‌شود.
مهمترین ویژگی کتاب از این منظر آن است که به نثری میانه نوشته شده است، نه آنقدر سخت که رابطه‌ی توده مخاطبان را با آن دشوار سازد و نه آنقدر ساده که خورند چنین متنی نباشد. هرچند به اقتضای نقل از پاره‌ای منابع پاره‌ای لغات دشوار هم بدان راه یافته که ناگزیر بوده است.
نام ملک گرسنه در این کتاب بر دو معنا اشاره دارد.
اول آنکه مولانا در یکی از اشعار خود، سخنانش را غذای فرشتگان نامیده است. نویسنده نیز در پیشانی‌نوشت کتاب با ذکر این بیت، یکی از دلایل نام‌گذاری خود را بیان می‌کند. دلیلی دیگر شاید تاکیدی بر گرسنه و طالب حقیقت بودن شمس و مولانا باشد. اینکه انسان همیشه طالب حقیقتی درباره جهان هستی است و گاهی نیز طالب شنیدن همان حقایق از یاران راستین است.
یکی از ویژگی‌های کتاب حاضر این است که برخلاف «عارف جان سوخته» که در اصل به فرانسه نوشته شده بود، از همان ابتدا به فارسی نوشته شده است.
سوای آن که می‌تواند به روشنی بازتاب دهنده کیفیت کار خود نویسنده باشد، مانع از آن شده که بخشی از ظرافت‌های ادبی کار مخدوش شود. به خصوص که نویسنده خود شمس را به عنوان راوی برگزیده و شمس نیز خود صاحب کتابی است به نثر که در این اثر نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم بدان ارجاع داده شده است.
این نوشته برگزفته از مقاله ای منتشر شده در سایت رسانه هدهد به آدرس زیر است:
