نگاهی به جشن نوروز در گوشه کنار جهان

برخی کشورها با اولین جوانه‌های رویش در طبیعت سال خود را نو و تقویم رسمی خود را با جشن «نوروز» آغاز می‌کنند.

نوروز که برگرفته از زبان اوستایی است به معنای روز آغاز اعتدال بهاری می‌باشد. در این مقطع از زمان خورشید با گذشتن از خط استوا ساعات روز و شب را در زمین با هم برابر می‌کند. و به همین دلیل در تقویم شمسی این روز آغاز سال جدید است، امسال نیز زمان تحویل سال جدید ساعت ۱۹ و ۳ دقیقه و ۲۶ ثانیه روز یکشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ هجری شمسی مصادف با ۱۷ شعبان ۱۴۴۳ هجری قمری و ۲۰ مارس ۲۰۲۲ میلادی می‌باشد.

کشورهایی که تقویم رسمی آن‌ها شمسی است مثل ایران و افغانستان اول فروردین نخستین روز از سال محسوب می‌شود. بسیاری از کشورهایی هم که از تقویم شمسی استفاده نمی‌کنند فرارسیدن بهار را با آداب و رسوم خاصی جشن می‌گیرند.

جشن نوروز در سال ۱۳۸۸ توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شد زیرا یش از ۳۰۰ میلیون نفر در ۱۳ کشور دنیا آن را به رسمیت می‌شناسند. همچنین ۲۱ مارس برابر اول فروردین توسط مجمع عمومی سازمان ملل روز جهانی نوروز نام گذاری شده است.

کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، آلبانی، ازبکستان، کوزوو، کردستان، ترکمنستان و عراق برای برگزاری نوروز تعطیلات رسمی دارند که در بین آن‌ها ایران بیشترین روزهای تعطیل را به این مناسبت به خود اختصاص داده همچنین در این کشور طولانی ترین تطیلات در طول سال تعطیلات بهاری است.

علاوه بر این کشورهای هند، ترکیه، مصر، امارات، فرانسه، تاتار روسیه، انگلستان، کانادا، هلند، آلمان، آمریکا، لبنان، چین، سوئد و سوریه نیز فرارسیدن بهار را به صورتی متفاوت جشن می‌گیرند.

برگزاری نوروز گرچه در اکثر کشورها رسوم مشترکی از جمله خرید لباس نو، پختن شیرینی و غذاهای خاص، دید و بازدید و خانه تکانی دارد اما هر کشوری با توجه به فرهنگ و آداب رسوم منطقه خود آن را جشن می‌گیرد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

نوروز در ایران

ایرانیان به رسم نیاکان خود جشن نوروز را با خانه تکانی از جمله شست و شو و نظافت محیط زندگی خود آغاز می‌کنند. در شب سال نو در این کشور جوانان به دیدن بزرگترها رفته و از آنان عیدی می‌گیرند. از غذاهای مرسوم در سال نو سبزی پلو با ماهی و کوکو سبزی و شیرینی نخودی است.

از دیگر رسوم مهم در این کشور چیدن سفره هفت سین است که باید از ۷ سین از جمله سبزه، سماق، سنجد، سمنو، سکه، سیب و سرکه. معمولا در کنار این ۷ سین ایرانیان آینه و قرآن نیز قرار می‌دهند. ۱۳ فروردین آخرین روز از جشن نوروز است که به آن «۱۳ به در» نیز می‌گویند. در این روز ایرانیان به دامان طبیعت رفته و برای رسیدن به آرزوهای خود سبزه گره می‌زنند.

نوروز در افغانستان

همانند ایران نوروز بزرگترین جشن در افغانستان نیز می‌باشد. در ولایت های مختلف این کشور نوروز با تفاوت‌های کوچکی جشن گرفته می‌شود  و حال و هوای خاصی دارد مثلا مزار شریف غرق در لاله‌های قرمز می‌شود و در کابل زنان در شب سال نو دور هم جمع می‌شوند و سمنو می‌پزند و آواز می‌خوانند و در بدخشان در روز دوم فروردین بزرگترها آبگوشت «باج» می‌پزند.

در این کشور نیز بازار دید و بازدیدها در ایام نوروز داغ است و تازه دامادها برای نوعروسان خود پیشکشی عیدی می‌برند.

یکی از رسوم این منطقه انجام بازی‌های جمعی مثل بادبادک بازی کودکان، کشتی، اسب سواری و بزکشی است.

نوروز در کشورهای آسیای مرکزی

یکی از جشن‌های مهم در ۵ کشور آسیای مرکزی نوروز است. در این روز قرقیزها در خیابان‌ها و مراکز تفریحی شهر جمع شده و به بازی‌های مختلف از جمله طناب بازی، سوارکاری و … می پردازند.

برای مدت ها برگزاری جشن نوروز در کشورهای کمونسیتی و شوروی ممنوع بود و اغلب این کشورها پس از رسیدن به استقلال تواستند دوباره نوروز و فرارسیدن طبیعت را جشن بگیرند. تاجیک ها لباس نو به تن کرده و به دیدن بزرگ ترها می روند. اغلب در نوروز جشنواره‌ها و مراسم جمعی مختلفی با رنگ و بوی بهار در تاجیکستان برگزار می‌شود.

قزاق ها به یاد نیاکان خود چادرهای عشایری برپا می‌کنند و با چیدن ۷ سین و انجام ورزش‌ها و رقابت‌های ورزشی به جشن و پایکوبی می‌پردازند.

در کشور آذربایجان نوروز با جشنواره‌های غذایی رنگارنگی همراه است. مردم در این روز دور هم جمع می‌شوند، آتش بازی می‌کنند و با موسیقی و رقص بهار را جشن می‌گیرند.

در ترکمنستان مردم در نوروز رسوم مشابه بقیه کشورهای منطقه را دارند و زنان سمنو می‌پزند، دختران لباس نو به تن می‌کنند و بزرگ تر ها عیدی می‌دهند.

نوروز در گرجستان و ارمنستان

گرجی ها نیز با رقص‌های سنتی و اسب سواری به استقبال نوروز می‌روند و غذاهای مخصوص این روز را که معمولا از ۷ میوه ترکیب شده را می‌پزند.

ارمنی‌ها نیز با آتش بازی و موسیقی و پایکوبی نوروز را مانند دیگر مردم این منطقه جشن می‌گیرند.

نوروز در پاکستان

نام دیگر نوروز در پاکستان جشن «عالم افروز» است. مردم این کشور این جشن را به رنگین تر حالت ممکن برگزار می‌کنند. لباس‌های رنگی می‌پوشند و شیرینی‌های مختلف از جمله «سوهن حلوا»، «گلاب حامن»، «رس ملائی»، «شکرپاره»، «لدو»، «کریم رول» و «کیک برفی» می‌پزند.

نوروز در تانزانیا

در پی مهاجرت برخی ایرانیان به این کشور در سال‌های بسیار دور و برپا داشتن آیین باستانی نوروز توسط مهاجران ایرانی، با گذشته زمان مردم این کشور آفریقایی نیز به جشن نوروز و آداب و رسوم مربوط به آن علاقه مند شدند و با انجام بسیاری از سنت‌های باستانی مربوط به نوروز به استقبال بهار می‌روند.

 

این نوشته برگزفته از مقاله ای منتشر شده در سایت رسانه هدهد به آدرس زیر است:

https://hodhod.ca/take-a-look-at-nowruz-celebrations-around-the-world/